ΔΟΚΙΜΑΣΜΕΝΟ ΣΤΟΥΣ ΑΙΩΝΕΣ.

Λατινική ονομασία: Ruscus aculeatus
Οικογένεια:Liliaceae

Η λαγομηλιά είναι ένας θαμνώδης αειθαλής υποθάμνος που φτάνει τα τρία πόδια σε ύψος, με επίπεδα κλαδιά που μοιάζουν με φύλλα, δυσανάλογα κόκκινα μούρα και πρασινολευκά άνθη.  Είναι εγγενές στη Μεσόγειο και την Αφρική από τα νησιά των Αζορών, δυτικά της Πορτογαλίας, μέχρι το Ιράν. Το ρίζωμα, ή ρίζα, είναι το πιο κοινό μέρος του φυτού που χρησιμοποιείται ακόμα και σήμερα.

www.herbalgram.org

Η κοινή ονομασία  (λαγομηλιά) ή σκούπα του Χασάπη, προήλθε από την Ευρώπη, όπου οι κρεοπώλες μάζεψαν τον θάμνο σε σκούπα για να σκουπίσουν τα τεμάχια κοπής τους.

Οι Ευρωπαίοι χρησιμοποιούν τον θάμνο ως καθαρτικό και διουρητικό (για την προώθηση της ούρησης) για σχεδόν δύο χιλιάδες χρόνια.  Μούλιαζαν επίσης το βότανο σε νερό ή κρασί για να βοηθήσουν στην ανακούφιση των κοιλιακών ενοχλήσεων.

Τον πρώτο αιώνα μ.Χ., οι Έλληνες γιατροί χρησιμοποιούσαν τη σκούπα του χασάπη (λαγομηλιά) για τη θεραπεία της πέτρας στα νεφρά.

Τον δέκατο έβδομο αιώνα, ο Άγγλος βοτανολόγος Nicholas Culpepper χρησιμοποίησε τη σκούπα του χασάπη για να βοηθήσει στην επούλωση των σπασμένων οστών. Συνέστησε στους ασθενείς να παίρνουν ένα αφέψημα (που γίνεται με το βράσιμο των ξυλωδών μερών του φυτού) από τη ρίζα από το στόμα μαζί με το άπλωμα των καρπών του φυτού τοπικά πάνω από το κάταγμα. Η ρίζα του θάμνου περιέχει ruscogenen και neoruscogenin, τα οποία και τα δύο μπορεί να έχουν αντιφλεγμονώδη χαρακτηριστικά και να προκαλούν συστολή των φλεβών.

Το συγκεκριμένο φυτό διαθέτει μια πλούσια σύνθεση από γλυκοζίτες, φλαβονοειδή και σαπωνίνες, συμπεριλαμβανομένων των δραστικών ουσιών νεορουσκογενίνης και ρουσκογενίνης. Αυτά τα συστατικά συναντώνται σε πολλά θεραπευτικά σκευάσματα για τη φλεβίτιδα και τις αιμορροΐδες. Οι κλινικές μελέτες έχουν δείξει ότι ειδικά στη θεραπεία των αιμορροΐδων, η χρήση του φυτού προσφέρει σημαντικά θετικά αποτελέσματα. Η γερμανική Επιτροπή Ε, μάλιστα, έχει αξιολογήσει τον ρούσκο ως κατάλληλο για την ανακούφιση από τα συμπτώματα των αιμορροΐδων.

Παράλληλα, το φυτό παρουσιάζει ισχυρή αποσυμφορητική και αντιφλεγμονώδη δράση, η οποία φαίνεται να συμβάλλει στη μείωση του οιδήματος των φλεβών και στη βελτίωση της κυκλοφορίας του αίματος στα κάτω άκρα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την ανακούφιση από το αίσθημα βάρους στις πρησμένες γάμπες και τους αστραγάλους, ενώ παράλληλα ενισχύει την προστασία των τριχοειδών αγγείων και προσφέρει χαλάρωση στις μύες. Επιπλέον, αναζωογονεί και δροσίζει τα πόδια, προσφέροντας αίσθηση άνεσης. Το φυτό είναι επίσης γνωστό για τις ευεργεσίες του στην ανακούφιση των ματιών, καθώς βοηθά στην αντιμετώπιση των πρηξιμάτων και των μαύρων κύκλων, προσφέροντας αναζωογόνηση και τόνωση στην περιοχή.

Σύγχρονη Έρευνα

Μελέτες σε ανθρώπους έχουν διερευνήσει σκευάσματα που περιέχουν το βότανο “σκούπα χασάπη” ( ρούσκο ή λαγομηλιά όπως επίσης λέγεται στην Ελλάδα), για τις επιπτώσεις του στην ανεπαρκή ροή αίματος στα κάτω άκρα. Η λαγομηλιά  έχει μελετηθεί για την πιθανή δράση της στη συστολή των φλεβών όταν εφαρμόζεται τοπικά και συστήνεται απο τους ειδικούς βοτανολόγους για το σταμάτημα των διεσταλμένων φλεβών.

Μελλοντικές προοπτικές
Το TRAFFIC, το δίκτυο παρακολούθησης του εμπορίου άγριας ζωής που είναι ένα κοινό πρόγραμμα του Παγκόσμιου Ταμείου Άγριας Ζωής (WWF) και της Διεθνούς Ένωσης για τη Διατήρηση της Φύσης (IUCN), αναφέρει ότι η άγρια ​​συλλογή λαγομηλιάς στην Τουρκία έχει ως αποτέλεσμα μια συγκομιδή 2000 τόνων φρέσκες ρίζες ετησίως ή 400 τόνους αποξηραμένου υλικού, κυρίως για εξαγωγή. Το είδος έχει εξαφανιστεί τοπικά σε ορισμένες περιοχές της Τουρκίας λόγω της υπερσυλλογής και συγκαταλέγεται στα δέκα πιο απειλούμενα φαρμακευτικά φυτά στο εμπόριο της Τουρκίας. Η συλλογή του είδους υπόκειται σε περιορισμούς στη Γαλλία, τη Βουλγαρία, την Ουγγαρία και την Ισπανία, γεγονός που υποδηλώνει ότι το είδος απειλείται και σε αυτές τις χώρες.  Η σκούπα του χασάπη είναι πολύ ανθεκτική και καλλιεργείται εύκολα σε πολλές τοποθεσίες. Είναι σημαντικό να εφαρμοστούν περισσότερες εμπορικές καλλιέργειες για την απομάκρυνση της πίεσης.

Αναφορές
1 Bown D. The Herb Society of America New Encyclopedia of Herbs and Their Uses. Λονδίνο: Dorling Kindersley Ltd.; 2001.

2 Blumenthal M, Goldberg A, Brinckmann J, εκδότες. Herbal Medicine: Expanded Commission E Monographs. Austin, TX: Αμερικανικό Βοτανικό Συμβούλιο; Newton, MA: Integrative Medicine Communications; 2000.

3 Chevallier A. The Encyclopedia of Medicinal Plants. Λονδίνο: Dorling Kindersley Ltd.; 1996.

4 Ruscus aculeatus L. Liliaceae. Είδος ανησυχίας. Φαρμακευτικά και αρωματικά φυτά της Ευρώπης: Χρήση, εμπόριο και διατήρησή τους. Διαθέσιμο στη διεύθυνση: http://www.traffic.org/plants/species-13.html . Πρόσβαση στις 16 Μαρτίου 2005.