Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και Κάπνισμα: Πώς να σταματήσεις τον φαύλο κύκλο
Η διαταραχή ελλειμματικής προσοχής με ή χωρίς υπερκινητικότητα (ΔΕΠΥ ή ADHD) αποτελεί μια νευροαναπτυξιακή κατάσταση που επηρεάζει εκατομμύρια ενήλικες παγκοσμίως. Ένα από τα λιγότερο συζητημένα, αλλά σοβαρά προβλήματα που συνδέονται με τη ΔΕΠΥ είναι η αυξημένη πιθανότητα καπνίσματος. Σύμφωνα με ερευνητικά δεδομένα από το Harvard Medical School και το National Institute on Drug Abuse, τα άτομα με ΔΕΠΥ έχουν περίπου διπλάσιες πιθανότητες να γίνουν χρόνιοι καπνιστές, σε σύγκριση με τον γενικό πληθυσμό.
Γιατί η ΔΕΠΥ συνδέεται με το κάπνισμα
Η νικοτίνη λειτουργεί ως ψυχοδιεγερτικό και αυξάνει παροδικά τη συγκέντρωση και την προσοχή, ενεργοποιώντας τους ίδιους νευροδιαβιβαστές που βρίσκονται σε ανισορροπία στη ΔΕΠΥ: ντοπαμίνη και νορεπινεφρίνη. Αυτό καθιστά το κάπνισμα ένα είδος “αυτοθεραπείας” για πολλά άτομα με διασπαστική προσοχή, καθώς αισθάνονται πιο συγκεντρωμένοι, ήρεμοι και λειτουργικοί μετά από κάθε τσιγάρο.
Η μελέτη του University of Wisconsin-Madison επισημαίνει ότι η νικοτίνη επιδρά παρόμοια με τα φάρμακα για τη ΔΕΠΥ (όπως η μεθυλφαινιδάτη), γεγονός που εξηγεί γιατί είναι τόσο ελκυστική στους πάσχοντες. Ωστόσο, μακροπρόθεσμα η νικοτίνη ενισχύει το άγχος, επιδεινώνει τη διάσπαση προσοχής και προκαλεί εθισμό.
Ποιες λύσεις υπάρχουν για να διακοπεί το κάπνισμα όταν υπάρχει ΔΕΠΥ
1. Φαρμακευτική αντιμετώπιση της ΔΕΠΥ
Η πιο αποτελεσματική προσέγγιση για τη μείωση του καπνίσματος σε άτομα με ΔΕΠΥ είναι η κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή. Φάρμακα όπως η μεθυλφαινιδάτη (Ritalin) ή η λισδεξαμφεταμίνη (Elvanse) ρυθμίζουν τη ντοπαμίνη στον εγκέφαλο και μειώνουν την ανάγκη για αυτορρύθμιση μέσω νικοτίνης. Μελέτη του Massachusetts General Hospital έδειξε ότι ενήλικες με ΔΕΠΥ που ακολούθησαν σωστή φαρμακευτική αγωγή είχαν 35% λιγότερες πιθανότητες να καπνίζουν συστηματικά μετά από έξι μήνες.
2. Γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία (CBT)
Η γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία είναι μια από τις πιο αποτελεσματικές μη φαρμακευτικές μεθόδους. Βοηθά το άτομο να εντοπίσει:
-
Τις σκέψεις που οδηγούν στο κάπνισμα
-
Τους εσωτερικούς και εξωτερικούς παράγοντες που ενεργοποιούν την ανάγκη για νικοτίνη
-
Τεχνικές αναπλαισίωσης της σκέψης και εναλλακτικές συμπεριφορές
Σύμφωνα με το University of California, η CBT βελτιώνει τη συγκέντρωση και μειώνει το κάπνισμα κατά 50% σε ενήλικες με ADHD όταν εφαρμόζεται για τουλάχιστον 10 εβδομάδες.
3. Εναλλακτικές τεχνικές για μείωση του άγχους
Άτομα με ΔΕΠΥ καπνίζουν συχνά ως μηχανισμό διαχείρισης άγχους. Οι παρακάτω τεχνικές προσφέρουν υγιείς τρόπους αποφόρτισης:
-
Διαλειμματικός διαλογισμός
-
Τεχνικές αναπνοής (όπως η αναπνοή 4-7-8)
-
Γρήγορο περπάτημα ή ήπια άσκηση για 10 λεπτά
Η έρευνα του Yale School of Medicine δείχνει ότι η άσκηση έχει σχεδόν ισοδύναμη επίδραση με τη νικοτίνη όσον αφορά τη μείωση της παρορμητικότητας και της υπερέντασης σε πάσχοντες από ΔΕΠΥ.
4. Δομημένο πρόγραμμα διακοπής καπνίσματος
Αντί για απότομη διακοπή, τα άτομα με ΔΕΠΥ επωφελούνται από σταδιακά, δομημένα προγράμματα διακοπής. Αυτά περιλαμβάνουν:
-
Εφαρμογές παρακολούθησης (π.χ. QuitNow, Smoke Free)
-
Χρήση νικοτινούχων επιθεμάτων ή τσίχλας
-
Στήριξη από σύμβουλο ψυχικής υγείας
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας επισημαίνει ότι ο συνδυασμός υποκατάστατων νικοτίνης και ψυχολογικής υποστήριξης διπλασιάζει την επιτυχία διακοπής στους χρόνιους καπνιστές.
5. Αντικατάσταση του καπνίσματος με υγιείς ρουτίνες
Το κάπνισμα είναι συχνά συνδεδεμένο με συγκεκριμένες ώρες, συνήθειες ή τελετουργικά (π.χ. μετά τον καφέ). Αντικατάστησε το με:
-
Μάσημα τσίχλας χωρίς ζάχαρη
-
Μικρή δραστηριότητα (π.χ. κάμψεις, τέντωμα)
-
Κατανάλωση νερού ή αφεψήματος με κανέλα ή τζίντζερ
Η ΔΕΠΥ αυξάνει την πιθανότητα καπνίσματος, καθώς η νικοτίνη δρα προσωρινά ως υποκατάστατο ρύθμισης της διάσπασης προσοχής. Ωστόσο, οι συνέπειες του καπνίσματος είναι μακροχρόνια επιβαρυντικές. Η θεραπεία της ΔΕΠΥ, είτε φαρμακευτική είτε ψυχολογική, συνδυαστικά με τεχνικές χαλάρωσης και δομημένο πλάνο, μπορεί να σπάσει τον κύκλο εθισμού. Η υποστήριξη από εξειδικευμένους επαγγελματίες ψυχικής υγείας είναι κρίσιμη για τη μακροχρόνια επιτυχία.
ΑΗΑ: Σέρουμ απο Οξέα Φρούτων. Αναγέννηση κυττάρων -λεύκανση-κατά των ουλών.
