Έχεις κοιμηθεί 7-8 ώρες και ξυπνάς… σαν να δούλευες όλη νύχτα;
Ξυπνάς, ανοίγεις τα μάτια, αλλά το σώμα αρνείται να σηκωθεί. Ο εγκέφαλος είναι θολός. Το στόμα στεγνό. Τα μάτια βαριά. Κι όμως, δεν κοιμήθηκες λίγο. Ούτε έμεινες ξύπνια μέχρι αργά. Κι όμως… νιώθεις κουρασμένη. Πριν καν ξεκινήσει η μέρα.
Δεν είναι σύμπτωση. Σύμφωνα με έρευνα τουCenters for Disease Control and Prevention (CDC)
), ένας στους τρεις ενήλικες αναφέρει ότι ξυπνά εξαντλημένος τα περισσότερα πρωινά. Τι φταίει; Και τι μπορούμε να κάνουμε;
Ποιότητα ύπνου ≠ Ποσότητα ύπνου
Το πρώτο πράγμα που πρέπει να καταλάβουμε είναι ότι οι ώρες ύπνου δεν λένε την αλήθεια. Μπορεί να κοιμάσαι 8 ώρες, αλλά να μην περνάς ποτέ στα βαθύτερα, αποκαταστατικά στάδια του ύπνου.
Οι ειδικοί του National Sleep Foundation
επισημαίνουν ότι η φάση REM και η βαθιά φάση N3 είναι αυτές που επιτρέπουν στον εγκέφαλο και στο σώμα να “γεμίσουν μπαταρίες”. Αν διακόπτονται ή δεν φτάνεις ποτέ εκεί – εξαιτίας θορύβου, κακής θερμοκρασίας ή άγχους – ο ύπνος δεν σε ωφελεί.
Τι μας «κλέβει» τον ύπνο;
1. Η κακή διατροφή πριν τον ύπνο
Ένα βαρύ γεύμα ή πολλά σάκχαρα λίγο πριν κοιμηθούμε διαταράσσουν την ορμονική ισορροπία και εμποδίζουν την ομαλή είσοδο στον βαθύ ύπνο. Ειδικά τα επεξεργασμένα τρόφιμα και το αλκοόλ αυξάνουν τις πιθανότητες διακοπών του ύπνου (Harvard Medical School).
2. Το άγχος – ακόμα κι αν δεν το νιώθουμε έντονα
Ακόμα κι όταν νομίζουμε ότι “κοιμόμαστε ήρεμα”, ο οργανισμός μπορεί να λειτουργεί σε ήπια κατάσταση στρες, με αυξημένη κορτιζόλη, η οποία μειώνει την ποιότητα του ύπνου και αποτρέπει τη σωστή αποκατάσταση.
3. Οι ορμονικές αλλαγές
Σε γυναίκες άνω των 40, η κούραση το πρωί μπορεί να οφείλεται σε προεμμηνοπαυσιακή δυσλειτουργία, με διακυμάνσεις σε οιστρογόνα και προγεστερόνη που επηρεάζουν άμεσα τον ύπνο (Mayo Clinic).
4. Αφυδάτωση
Ένα ποτήρι νερό το πρωί μπορεί να κάνει μεγάλη διαφορά. Το σώμα αφυδατώνεται κατά τη διάρκεια της νύχτας, και αυτό επιβραδύνει την κυκλοφορία και τη λειτουργία του εγκεφάλου.
Η ενέργεια που λείπει δεν είναι πάντα θέμα ύπνου
Μερικές φορές η συνεχής κούραση μπορεί να είναι σημάδι ελλείψεων.
Έλλειψη σιδήρου, βιταμίνης D, μαγνησίου ή ακόμα και βιταμίνης Β12, μπορεί να προκαλέσει χρόνια αίσθηση κόπωσης, ακόμη κι όταν κοιμάσαι σωστά.
Μια απλή αιματολογική εξέταση μπορεί να αποκαλύψει αν κάτι τέτοιο σου «ρουφάει» την ενέργεια. Οι National Institutes of Health (NIH)
επιβεβαιώνουν τη σύνδεση της χρόνιας κόπωσης με διατροφικές ελλείψεις.
Τι μπορείς να κάνεις
-
Απόφυγε φαγητό και οθόνες 2 ώρες πριν τον ύπνο
-
Κράτα τη θερμοκρασία δωματίου στους 18–20°C
-
Προτίμησε ένα χλιαρό ντους ή χαλαρωτικό ρόφημα (όχι καφεΐνη)
-
Κοιμήσου και ξύπνα σταθερές ώρες – ακόμα και το Σαββατοκύριακο
-
Αν η κόπωση επιμένει, κάνε έλεγχο σε σίδηρο, βιταμίνη D και θυρεοειδή
